Дайлах урлаг, бизнес хоёр адил уу?

Сүүлийн үед бичлэгүүд маань бизнес чиглэл рүү нилээд хазайж байгаагаа өөрөө ч ажиглах боллоо. Учир нь би өөрөө хувийн хэвшлийн салбарынх буюу бизнес эрхлэгч юм. Гол онцлог нь би байнга хэлэх дуртай "оргүй хоосноос баялаг бий болгогч" салбар буюу оюуны салбарт л ажилладаг юм. Энэ нь өөрсдийн эрдэм мэдлэг, чадвар зэрэг гарт шууд үл баригдах баялагыг эргэлтэнд оруулахыг хэлж байгаа юм л даа. Анх их сургуульд эдийн засгийн анхан шатны хичээлүүд орж байхад энэ нь нэг л "уйтгартай, залхуутай, ач холбогдолгүй" хичээлүүдийн тоонд ордог байв гэж.. Тэр үед хурдхан шиг бүх мэргэжлийн хичээлээ үзэж дуусгаад үйлдвэрлэл, практикт гарах гэж яарсан, бага сага зүйл гадарлаж хэдэн зуухан мөр код дотор ажилладаг "мундаг" оюутан байваа.

За сэдвээсээ хазайх гэж байна. Тэгээд сүүлд хэдэн жил ажиллаж, овоо зэгсэн туршлагажсаны дараа буюу өөрийн гэсэн өмчлөл бүхий хувийн хэвшил дээрээ гарсны дараа л эдгээр хичээлүүд ямар ач холбогдолтой, зах зээлийн нийгэм гэж юу болох, хөрөнгө капитал зэргийн мөн чанарыг ухаарч эхлэснээр бизнесийн мэдлэгийн ач холбогдолыг ойлгож эхлэсэн гэх үү дээ, энэ талаар нилээд ном унших дуртай болсон юм.

Саяхан "Бизнес төлөвлөгөө ба Сүнз" номыг уншиж байхад Дайлах урлаг нь бизнес ажиллагаатай адил мөн чанартай болох санааг дэвшүүлсэн байсан нь миний бизнесийн мөн чанарын талаар өмнө бодож явсан яв цав таарч ёстой "загтнасан газар маажих" адил боллоо. Эртний хятадын алдарт жанжин Сүнз нь 13 бүлэг бүхий судар бичгийг өнөө үлдээсэн нь дэлхий алдарт бизнесменүүдийн уншиж судладаг чухал судар гэнэ. Уг номны бизнес төлөвлөгөө гаргах хэсэг нь санаа авууштай зүйлс их байсан ч надад Сүнзийн дайлах урлагын бичвэрүүд ихээхэн сонирхол татаж байв.

Дайлах буюу аян дайн нь бусдын газар нутаг, эд баялагыг эзлэн түрэмгийлэх шинж чанартай байдаг бол бизнес нь газар нутаг дахь хүмүүсийн хэрэглээг хангахаар эзлэн авдаг нь адил шинж чанартай. Мөн үүнийг эзлэн авсан эсвэл эзлэхийг хүсэгч нэгтэй өрсөлдөх тул энэ нь дайны ажиллагаа болно гэж хэлж болох. Жишээ нь:

Тагнуулын ажиллагаа:
Аливаа дайныг эхлэхээс өмнө заавал тагнуулын ажиллагааг явуулж өрсөлдөгчийн талаарх бүхий л мэдээ баримт болон тухайн дайны ажиллагаа явагдах газар нутгын талаар хангалттай мэдэж авсан тохиолдолд л дайныг эхлэх хэрэгтэй гэж өгүүлжээ. Өөрөөр хэлбэл маркетингийн судалгааг явуулж өрсөлдөгч компаний бүхий л үйлдэл, ажиллагааг мэдэж авсан бол өрсөлдөөнийг эхлүүл.

Сул тал руу довтлох:
Дайсны хамгийн хамгаалалт султай тал руу цохилт өгөх. Ухаалаг жанжид өрсөлдөгчийн сул талыг сайн мэддэг ба үүнийг тулаанд голлон ажиглана. Бизнест бол өрсөлдөгч этгээдийн бүтээгдэхүүн, үйлчилгээний сул талыг олж харж үүнээс илүү гарсан бүтээгдэхүүн, үйлчилгээг гаргах.

Удаан эхлэл, хурдан ажиллагаа:
Дайн гэдэг нь эдийн засгийн томоохон ажиллагаа тул дайныг эхлүүлэхээс өмнө бэлтгэлийг сайтар базааж авах бөгөөд сайн жанжин дайнд нэг сайн бэлдээд шууд хөдөлдөг. Харин тулааны үед хөдөлгөөн маш хурдтай бөгөөд шуурга шиг довтолгон орж, утаа адил замхран одно. Бизнест эхлэхийн өмнө сайтар төлөвлөж, бүх зүйлийг нарийвчлан сайтар тооцоолох бөгөөд харин ажиллагаа эхлэсэн даруйд гүйцэтгэлүүд хурдан, чанартай явагдах ёстой.

Тулааны идэвхжил:
Тулаанд цэргүүд өглөө их эрч хүчтэйгээр ороод, үдэд саарч, үдэш дуусдаг. Өөрөөр хэлбэл өдөржин зууралдсан тулаан нь огт ашиггүй бөгөөд эцсийн үр дүн багатай. Тулаан маш хурдан, оновчтой байхаар сайтар төлөвлөгдсөн байх ёстой бөгөөд цохилтыг хурдан өгч, тэр даруйд үр дүн харагдах ёстой. Бизнест энэ нь хамаг байдгаа шавхан өрсөлдөгчтэй удаан зууралдах хэрэггүй бөгөөд энэ нь эцэст аль алины дампуурлаар төгсч болзошгүй ба эсвэл гуравдагч хүчтэй этгээд та хоёрыг салам цохиж зах зээлийг эзэлж ч болох. Иймээс тухайн стратегийн ажиллагааны үр дүн гарахгүй удах шинжтэй стратегийг өөрчлөх хэрэгтэй.

Дайсны чадал:
Ухаалаг жанжин нь өөрөөс хэт хүчтэй дайсантай тулахаас аль болох зайлсхийдэг бөгөөд дайсан өөрөөс хэд дахин их бол зугтна, 2 дахин их бол ухраад салгаж тулна, адил бол ухаалаг тулна, цөөн бол довтолно, хэд дахин цөөн бол бүслэнэ. Энэ нь бизнест өөрийн салбарын бусад компанитай өрсөлдөхтэй адил бөгөөд хэт хүчирхэг компанитай шууд өрсөлдөөн зарлаж тэмцэлдэх нь огтоос ашиггүй болохыг харуулж буй юм.

гэх мэтчилэн дайтах урлагын тухай дүрмүүд олон бий бөгөөд цааш дэлгэрэнгүйг нь Сүнзийн өөрийн эх ном эсвэл Бизнес төлөвлөгөө ба Сүнз номоос уншина бизээ.
Сүнзийн уг дайлах урлагыг практикт хамгийн сайн харуулсан нь яах аргагүй манай өвөг дээдэс буюу Чингис, Бат, Зэлмэ, Сүбээдэй гэх мэт алдарт жанжид юм. Тэр үеийн тулааны талаар уншиж байхад өөрийн эрхгүй тэдний цэргийн чадварыг биширч догдолдог юм. Учир мэдэх хүмүүс Монголчуудад тэр үед уламжлан хадгалж ирсэн "Таван өнгөт хөлгөн судар бичиг" гэж яг ийм тулааны урлагын судар байсан ба манай өвөг дээдэс маань тэрхүү бичгийг сайтар мэддэг байж. Харин Их Юань гүрэн унаж Монголын Их хаан Төмөр Бээжингээс хөөгдөх үед тэрхүү судар алдагдсан гэдэг. Ам ярианаас бол монголчууд хөөгдөн зугтахдаа 5н замаар салж зугтсан бөгөөд эд хөрөнгө, хүн ард, ном судар гэсэн хөсгүүдийн зөвхөн судар бичиг бүхий хөсгийг хятадууд хөөсөн гэдэг. Одоогийн өвөр монгол орчимд судартай хөсөг гүйцэгдэхэд судруудыг ууланд нуусан бөгөөд үүнийг нилээд хэдэн үеэрээ эрж байсан гэдэг. Тэр нөгөө хятадын кино нь дээр хүртэл "Сэрүүн салхи сэвшин үлээж, сэлгүүцэхээс өөр ажилгүй нада, Сэтгэл сэргэм юутай сайхан" гэж балайрдаг хэн билээ нэг овжин залуутай кино дээр нэг хосгүй судар л хайгаад байдаг шүү дээ. За тэр чинь тэгвэл уг сударыг хайж байгаа нь өдгөө кино болж хүмүүсийг зугаацуулах байж л дээ. Дараахан нь хятадын нэг жанжин хэдхээн цэрэгтэй орж ирээд Хархоринг маань түймэрдэж орхиод (сүүлд комминустууд сүйтгэх төөрөгтэй байсан юм байлгүй дээ) явсан нь хятадууд цэргийн эрдэмд монголчуудыг хол хаясны илрэл гэж үздэг байна.

За сэдвээсээ хазайсан давхижийна. Манай улс анх 90 оны эхээр зах зээлийн системд шилжиж байх үеийн бизнесийнхэн Монголын Нууц Товчоонд гардаг хагархай бутархай ханлиг, овог отгуудтай адил байсан мэт санагддаг. Жижиг жижиг ханлигууд хоорондоо дайтаад, эсвэл эв найрамдалтай зэрэгцэн оршиод л.. Тэр үед баахан л тохиролцооны дэлгүүр, лангуунууд байдаг байсан шүү дээ.. Жижиг жижиг ХХК-ууд л юм даа.
Удалгүй эдгээр аймгуудаас зарим овжинууд нь бусдыгаа залгиад, дарсаар томорч эхлэцгээнэ. МСиЭс, Номин, Түшиг, САПУ, Женко, Ньюком гэх мэтчилэн холдинг, групп, корпорациуд ванлигууд болно биз дээ. Энэ үеэс эхлээд маркетинг, менежментийн жинхэнэ дайны ажиллагаанууд явагдаж эхлэсэн гэж бодогддог. Урьд 100-ын ундаа гээд энд тэндгүй эрүүл ахуйн ч шаардлага хангаддаггүй гаазтай ус савлаад зардаг байсан ХХК-уудыг МСиЭС КокаКола шууд 150-иар дараа биз дээ. Энэ чинь л аян дайн байхгүй юу...
Тэгвэл одоо Хүнсий салбарт Өгөөж, Талх Чихэр, Стимо, Бамбууш гэх мэтчилэн,
Барилгын салбарт Цаст констракшн, Эрэл, ...
Нийтийн түргэн хоолны салбарт Хаан бууз, Зочин бууз, Хүрээ бууз, өвөө бууз, эмээ бууз ...
Үүрэн телефон холбооны салбарт Мобиком, Скайтел, Юнител ... гээд дайнууд болж байна даа.

За тэгээд ванлигууд бүүр томроод улс оронг дамнаад ч байлдана. Хамгийн тод жишээ нь






















Майкрософт болон Нээлттэй Эх бүхий Програм хангамжийн ертөнц буюу бусад гээд.
Билл Гэйтс маш олон талбарт маш олон томоохон дайн хийж суудаг:
Internet Explorer vs Firefox, Mozilla, Opera, ...
C# vs Java, PHP, Perl, Python, ...
Media Player vs Mplayer, RealPlayer, Quicktime, ...
Windows vs Unix, Linux, MacOS, ...
MS Office vs OpenOffice, ...
MSN vs Yahoo, Google...
Zune vs iPod ...
гээд л байлдаж өгнө дөө.

За тэгээд ер нь амьдрал гэдэг өөрөө тэмцэл юм хойно бусадтай иймэрхүү маягаар тэмцэлддэг байж харин хамгийн хэцүү тэмцэл бол тэгээд өөрөө өөртэйгээ тэмцэлдэх, өөрийгөө ялах ялалт л гэж бодж байна. Хамгийн хэцүү дайсан болох залхуурал, зуршил, сул талаа ялсан бол та бусадтай тэмцэлдэж чадах болжээ гээд бодчиход нэг их буруудахгүй биз.

Links:
The Sun Tsu - The Art of War
Software Wars
Бат, Сүбээдэй нар Дорнод Европт

Брэнд бүтээх 22 зарчим

Аав охин хоёр болох Эл Райс (Al Ries) ба Лаура Райс (Laura Ries) нарын "Брэнд бүтээх 22 зарчим" (The 22 Immutable Laws of Branding) номыг эх хэлээрээ уншив дуусгав. Авууштай санаа, зөвлөмжүүд нилээд байсныг тэмдэглээд уг зарчимуудыг товч танилцуулахаар энд бичив. Уг номны гарчиг болон бас бус зүйлс нь интернэтэд бишгүй байсан тул хулгай гэж үзэхгүй хэмээн бүдүүн зүрхлэв. Энэ ном "ИнтерНом" номын их дэлгүүрт байсан ба эх монгол хэлнээ буулгаж өгсөн орчуулагчид уншигч олны өмнөөс талархая. Эрхэм баян эрдэм ном гэдэг билээ. Монголчуудын маань сэтгэл оюу гэгээн тунгалаг байх болтугай!

Брэнд гэж юу вэ?
Хэрэглэгчийн ой тойнд үлдэх онцгой нэгэн санаа эсвэл зарчим

1. Өргөжих зарчим
The Law of Expansion
Брэндийн хүч нь тархацынхаа талбайтай эсрэг хамааралтай байдаг.
Хэрвээ хүчтэй брэнд бий болгох зорилго тавьсан бол брэндээ өргөжүүлэх биш харин хязгаарлах хэрэгтэйг анхаараарай. Урт хугацааны хувьд авч үзвэл брэндийн өргөжилт хүчийг саармагжуулн имиджийг аюулд учруулдаг.

2. Төвлөрөх зарчим
The Law of Contraction
Зорилгоо нарийвчлан тодорхойлох нь брэндийг хүчирхэг болгоно.
Амжилтанд хүрэхийн тулд амжилтанд хүрсэн хойноо бус амжилтанд хүрэхийн тулд юу хийснийг олж мэдэх хэрэгтэй. Амжилтанд хүрэхийн тулд ганцхан зүйл хийгдсэн байдаг бөгөөд тэр нь зорилгоо нарийвчлан тодорхойлох явдал юм. Зорилгоо нарийсга, брэндээ хязгаарла тэгсэн цагт амжилт ирнэ.

3. Таниулах зарчим
The Law of Publicity
Брэнд бий болгоход зар сурталчилгаанаас илүү таниулга чухал.
Ихэнхи компани брэндчилэх стратегиэ рекламдах гэж ойлгодог. Брэндчилэх стратегиэ таниулгаар эхлэх ёстойг мэддэггүй.

4. Рекламын зарчим
The Law of Advertising
Нэгэнт бий болсон брэндийг цаашид оршин тогтнуулахын тулд рекламаар дэмжих шаардлага гардаг.
Рекламанд зарцуулсан хөрөнгө эргэлт буцалтгүй өрсөлдөгчийн тань "Танай эдлэн газарт" шагайх өртөгийг нэмэгдүүлснээр "хашааны гадна" үлдээдэг.

5. Нэг үгээр илэрхийлэгдэх зарчим
The Law of Word
Брэнд хэрэглэгчийн ой тойнд зөвхөн нэг нэр буюу нэг л үгээр илэрхийлэгдэн үлддэг.
Боломжит зах зээлийн хэдэн хувийг эзлэх бус харин зорилгоо нарийвчлан хэрэглэгчийн ой тойнд ганц л үг шингээж чадсан цагт амжилт ирдэг.

6. Хоногшуулахын зарчим
The Law of Credentials
Өөрийгөө хэрэглэгчийн ухамсарт хэрхэн байрлуулах вэ? Жинхэнэ байна гэдэг ямар ч брэндийн амжилтын үндэс юм.

7. Чанарын зарчим
The Law of Quality
Чанар чухал боловч дангаараа брэндийг бий болгодоггүй.
Чанар зайлшгүй ба чадах чинээгээр сайжруулах хэрэгтэй. Гэвч брэнд бий болгоход дан ганц чанар хүрэлцэхгүй. Зорилгоо нарийвчлан тодорхойлох, нэр хүндээ дээшлүүлэх, мөн үнээ өндөр барих хэрэгтэй.

8. Бүтээгдэхүүний нэр төрлийн зарчим
The Law of the Category
Жинхэнэ Лидер бүтээгдэхүүний нэр төрлөө олшруулах бус харин цоо шинэ нэр төрлийн бүтээгдэхүүн бий болгодог.
Лидер нь брэндээ бус харин зах зээлээ өргөтгөх ёстой гэдгээ анхаар.

9. Нэрний зарчим
The Law of the Name
Урт хугацааны хувьд брэнд гэдэг нь ганц нэрнээс өөр зүйл биш юм.
Брэнд гэдэг нь компаний мөн чанар юм. Компани, бүр цаашлавал улс орон оршин тогтнох эсэх нь брэнд бий болгож чадсан эсэхтэй холбоотой.

10. Брэндээ өргөжүүлэх зарчим
The Law of Extensions
Брэндийг баллах хамгийн амархан арга нь нэрийг нь бүх зүйлд ашиглах явдал юм.
Хэрэв зах зээлд эзлэх хувь чинь багасаж байвал, байгаа газартаа зогсоод өөр нэг брэндийг бүтээ! Байдал хэвэндээ бол брэндээ бэхжүүлэх арга хэмжээ ав!

11. Нөхөрлөлийн зарчим
The Law of Fellowship
Шинээр бүтээгдэхүүний нэр төрөл бий болгохын тулд бусад брэндүүдтэй хамрах хэрэгтэй.
Зах зээлийн 50 хувиас илүү хувьтай болохыг хүсвэл олон брэнд бий болго. Нэг брэндийн доор олон бүтээгдэхүүн бус харин олон брэнд бий болгох хэрэгтэй. (15-р зарчим буюу Ах дүүгийн зарчим)

12. Ерөнхий нэрний зарчим
The Law of the Generic
Амжилтанд хүрэхгүй байх хамгийн амархан арга нь брэндээ ерөнхий нэрээр нэрлэх.

13. Компаний зарчим
The Law of the Company
Брэнд бол брэнд, компани бол компани. Хоорондоо ялгаатай.
Брэндчилэхэд хамгийн их маргаан гардаг асуудал нь компанийн нэр болон түүний үүрэг юм. Гэхдээ бол энэ асуудал шийдэгдсэн. Брэнд анхаарлын төвд байх ёстой. Компаний нэрийг ашиглах нь зайлшгүй бол ашигла. Гэхдээ маш ухаалаг байдлаар.

14. Доод брэндийн зарчим
Брэндчилэх амжилтыг дэд брэнд бүтээснээр устгадаг.
Зах зээлд нийцээгүй брэндчилэл амжилтанд хүрдэггүй. Дэд брэнд, мегабрэнд ойлголтууд нь хэрэглэгчээс гадуурх ойлголт. Хэрэглэгчийн хувьд юу ч илэрхийлдэггүй.
Хялбар сэтгэ. Хэрэглэгч шигээ сэтгэ. Тэгсэн цагт л брэнд чинь амжилтанд хүрнэ.

15. Ах дүүгийн зарчим
The Law of Siblings
Дараагийн брэндийг зах зээлд гаргахад хэзээ, хаана гэдэг нь маш чухал.
Ах дүүгий зарчимууд:
-Хоорондоо "зайтай" бүтээгдэхүүн сонгож ав.
-Бүтээгдэхүүний нэг давуу талыг сонгож ав.
-Брэндүүдийг хооронд нь ялгаж өг.
-Төстэй биш хоорондоо ялгаатай нэр өг.
-Шинэ төрлийн бүтээгдэхүүн гаргаж чадаж байвал "дүүтэй" бол.
-Ах дүү брэндийг удирдлагыг компаний дээд удирдлага гартаа ав. Эс бөгөөс ялгарах утгаа алдана.

16. Хэлбэрийн зарчим
The Law of Shape
Брэндийн лого нь харахад аятайхан хэлбэртэй байх ёстой.
Хүний нүдээр харахад тохиромжтой харьцаа нь 1нэгж өндөр х 2.25 нэгж өргөн

17. Өнгөний зарчим
The Law of Color
Өрсөлдөгчийн өнгөнөөс эсрэг өнгийг хэрэглэх нь тохиромжтой.
Сонгосон өнгөө тогтвортой хэрэглэх нь хэрэглэгчийн ой тойнд брэндийн байр суурийг тогтворжуулахад ихээхэн чухал үүрэгтэй.

18. Хил хязгаарын зарчим
The Law of Borders
Глобал брэндчилэлд саад үгүй. Брэндэд ямар ч хил хязгаар байх ёсгүй.
Аливаа брэндийн имидж өөрийн улс орны имиджтэй нийцэж байгаа цагт глобал брэнд болох боломжтой болдлог.

19. Өөртөө үнэнч байх зарчим
The Law of Consistency
Брэнд нэг шөнийн дотор бий болдоггүй. Амжилт хэдэн арван жилээр хэмжигдэх болохоос хэдхэн жилээр хэмжигддэггүй.
Брэндэд хязгаар байх ёстой. Үүнд л брэндийн утга учир оршино.

20. Өөрчлөлтийн зарчим
The Law of Change
Брэнд өөрчлөгдөж болно. Гэхдээ энэ нь тун ховор байх ёстой. Мөн өөрчлөлтийг маш болгоомжтой гүйцэтгэх хэрэгтэй.
Өөрчлөх нөхцөлүүдэд:
-Брэнд нь сул буюу хүч чадал багатай бол
-Брэндээ хамгийн доод түвшинд авчрахыг хүсвэл
-Брэндийн үйл ажиллагааны салбар нь өөрөө удаан хувьсах шинж чанартай бол брэндийг аажим аажмаар өөрчлөхөд саад байхгүй.

21. Мөнх бусын зарчим
The Law of Mortality
Ямар ч брэнд мөнх насалдаггүй. Зарим үед отенази хийх нь хамгийн зөв шийдвэр болдог.

22. Нэг имиджтэй байхын зарчим
The Law of Singularity
Брэндийн хамгийн гол шинж нь хаанаас нь ч харсан адилхан харагддагт оршино.