Цахим алт уу? Цахим хөөс үү?

Ойрын үед дэлхий дахинд Биткойн, Блокчэйн буюу криптовалютыг тойрсон маргаан өрнөөд байна. Манайд ч мөн гол гол мэдээллийн сувгуудаар энэ төрлийн мэдээлэл гарах давтамж нь ихэсчээ.

Биткойн, блокчэйн гэж юу болох тухай цөөнгүй нийтлэл гарсанг олоод уншчихсан, ажиллагааг нь ойлгодог гэж найдаад техникийн хэсгийг нь алгасчихая ;-)

Алт нь арилжаа наймаанд өргөн ашиглагддаг байгаад цаасан мөнгө хэлбэртэй болсонг бид мэднэ. Цаасан мөнгө нь одоо үед хуванцар карт, цахим хэлбэрт орсон боловч улс орон бүр өөр өөрийн валюттай, тэдгээрийн хоорондын ханш, улс хоорондын шилжүүлэг, төлбөр тооцоо хийх зэрэг нь ихээхэн түвэгтэй, шимтгэл, зардал өндөртэй байв.

Биткойн зэрэг криптовалют гарч ирснээр эдгээр бүх валютыг нэг л хэмжүүр, ханш руу хөрвүүлээд, хэдхэн хоромын дотор л дэлхийн хаана ч шилжүүлж, дамжуулж чадах боломжтой болсон нь цахим алт гэж үзэх үндэслэл биш үү?

Мөн алт гэгддэг металыг газраас олборлодог бол биткойныг гүйлгээнүүдээс хамааралтайгаар, тоон (цифр) олонлог дотроос хайх алгоритмаар олдог (олборлодог) ба 21 сая нөөц хэмжээтэй гэдэг нь цахим алт гэж нэрлэх бас нэг шалтгаан болно.

Алт олборлолт, биткойн олборлолтын хөгжлийн үе шатуудыг харуулав. (Зургийг "Bitcoin and Cryptocurrency Technologies" номноос). Алтны уурхай манай нинжа нар шиг энгийн олборлолтоос нарийн техникчсэн ажиллагаа болон хөгжиж ирсэн шиг койн олборлолт нь компьютерийн инженерчлэл, нарийн мэргэшсэн ажиллагаа, үйлдвэрлэл болоод хурдацтай хөгжчихлөө.

Криптовалютыг олборлох нь цахилгаан энергийг үргүй их зарцуулж байна гэж шүүмжлэгдэж байгаа хэдий ч мөн эсрэгээрээ уламжлалт төлбөр тооцооны экосистемийг эвдэж өөрчилснөөр (disrupting) бас хэмнэнэ. Үүнд, цаасан мөнгө хэвлэх, тараах хуягласан машин, сүлжээ, АТМ, төвлөрсөн төлбөр тооцооны системийн нууцлал аюулгүй байдлын зардал зэрэг олон зүйлс, ажиллагааг үгүй хийхийг хэлж байгаа.

Товчхондоо, дэлхий даяар мөнгө шилжүүлэхэд банкуудын авдаг байсан өндөр шимтгэлийг үгүй болгож (багасгаж), түүнийг ажиллуулж буй крипто-олборлогчдод өгдөг болж өөрчлөгдөж байна.

Эцэст нь, эргээд нөгөө талцаад байгаа асуулт дээрээ эргээд ирвэл, криптовалют нь төлбөр тооцооны хөгжлийн шинэ шат буюу цахим алт мөн үү? эсвэл шинэ төрлийн цахим Понзи схем үү?

Хүн төрөлхтөний түүхэнд олон нийтэд тогтсон уламжлалт хэв маяг, ойлголтыг эвдсэн олон нээлт бий болж байснаас тоочвол, дэлхий нарыг тойрдог гээд шатаагдсан Коперник, дэлхий бөөрөнхий гэдгийг баталсан Магеллан, параллель хоёр шулуун огтлолцож болно гэсэн Лобачевский, цаг хугацаа абсолют биш гэсэн Эйнштейн, ажиглалт хийх хүртэл бөөмийн шинж чанарыг тодорхойлох боломжгүй гэсэн квант физикийн  Нилс Боор гээд тоочвол олон.

Ямартай ч бид дэлхийн хамгийн агуу Понзи тэсрэх, эсвэл цахим алт хэмээх технологийн шинэ хөгжлийн үе шатын гэрч, оролцогч болох нь ёстой баараггүй.

Алсран одож буй хөгжил дэвшлийг мөрөөдөх нь: 2-р хэсэг

Юуны түрүүнд энэ бичлэг маань сонгууль, нам, улс төртэй огтхон ч хамаагүй бөгөөд миний бие аль ч намын гишүүн бус, төрийн албанд ажиллаж байгаагүй, ямар нэгэн ТББ зэрэг гишүүнчлэлийн байгууллагад хамаардаггүйг дурдах хэрэгтэй болов уу.

Нэлээд хэдэн жилийн өмнө бол OpenMN гэсэн нээлттэй эх бүхий программ хангамж хөгжүүлэгчдийн бүлгэм (FOSS Community)-д сайн дураараа ажиллаж байсан ч, харамсалтай нь өдгөө уг байгууллага хэдийнэ ажиллахаа больсон.

Тэгэхээр ардчилсан энэ улсын нэгэн иргэний хувьд хөгжил дэвшлийн талаар мэдээлэл авах эрхтэй, түүнд хүрэх арга зам боломжийн талаар бодож эргэцүүлэн "мөрөөдөх" эрхтэй, түүнийгээ хувийн блогтоо нийтлэх замаар бусдад хуваалцах, түгээх эрхтэй, нөгөө талаар тийм үүрэгтэй гэж боддог учраас олон юм нуршин бичиж, таныг чилээхээр зориглосон юм шүү.

"Нүүх үү, үлдэх үү?" - "Хөгжих үү, хоцрогдож үлдэх үү?"

Хүн амьтаныг бүтнээр болон хэсэгчлэн эд эрхтнээр нь хувилан (cloning) бий болгох, өнөөг хүртэл хүн өөрийн бие мах бодиороо хийж ирсэн ажил хөдөлмөрийн үүргээ хиймэл оюун ухаантай робот техникээр орлуулж, дэлхийн бөмбөрцөгөөс цаашлаад Ангараг гаригт аялах, сансар огторгуй, макро ертөнцийн үүсэл, тэдгээрийн зүй тогтолоос физик боломжийн хязгаарт тултал атом нейрон, квант гэсэн бичил огторгуйн дайд хүртлээ хөгжсөн хүн төрөлхтөний хөгжил дэвшилд хүрэх үү, үлдэх үү?

Нэгэн хүн хэлсэнчлэн, монголчууд бид эртнээс уламжилж ирсэн шигээ тал нутагтаа айргаа уун, адуу хонин мал сүргээ бэлчээн, байгаль дэлхийн ааш занд тохирон хэрэггүй зүйл юу ч үгүй, бас илүүц хог новш юу ч хураалгүй, дөрвөн улиралдаа нүүдэллэн, амгалан тайван, налайн амьдарч суувал мэдээж хамгийн сайхан байлгүй яахав. Гэхдээ одоо үед зүлгэн дээр гэрээ бариад зүгээр л сайхан амьдарч болохгүй цаг ирсэн болохоор бусадын жишигт хүрч хөгжил дэвшил рүү нүүхээс өөр аргагүй. Бүгд биш ч, дийлэнх нь суурин соёл иргэншилд шилжиж, хотжиж, боловсрол мэдлэгт суралцан улс нийгмээ хөгжүүлэх нь үе үеийнхэнд ноогдож ирсэн үүрэг, хариуцлага.

Өдгөө Монгол улс маань хөгжиж чадаагүй ирсэн нь бидний үеийнхэний буруу биш, өмнөх үеийнхэний хариуцах асуудал боловч өнөөдрөөс цааш хөгжүүлж, ахиулж чадахгүй үлдвэл бол харин өнөө үеийнхэний буруу гэдэгтэй хувьдаа санал нэг байдаг. Нөгөө "ядуу төрсөн нь чиний буруу биш, харин ядуу хэвээрээ өнгөрвөл чиний өөрийн буруу" гэж Билл Гэйтс хэлсэн шиг л.

ЯАГААД ХӨГЖИЖ ЧАДАХГҮЙ БАЙНА ВЭ?

-Ядуурал
Одоогийн Монгол улс хөгжиж чадахгүй байгаа тухай яриа, жишээнүүд явж явж хүн амын дийлэнх нь ядуу байгаатай холбоотой байна гэдэг. Хамгийн гол нь оюуны ядууралд нэрвэгдсэн нь эмгэнэл. Тухайн хүн ядуурлын олон саад бэрхшээлийг даван гарч дундаж давхаргад орж ирэх нь пуужин дэлхийн татах хүчнээс салахтай адилхан байдаг гэж зүйрлэж. Мөн ядуурлын гол шалтгаан нь боловсрол, мэдлэг, ур чадваргүй байдалтай холбоотой байдаг гэж Ерөнхий сайд асан Амаржаргал гуай аль 11 жилийн өмнө бичиж байсан байна, одоо ч өөрчлөгдсөн зүйл огт алга.
Тэгэхээр, ядуурал огт арилсангүй, шудрага бус байдал, баялагийн тэгш бус хувиарлалт гаарсан хэвээр. Ядуурал, хүчирхийлэл ямар байдалд хүрдэг тухай Бурхадын хот гэх мэт киноноос тодхон харчихаж болно.

-Боловсрол, мэдлэг
Ихэнхи ард иргэд ядуурлаас гарч чадахгүй байгаа хойно боловсрол мэдлэгтэй болох нь хоосон мөрөөдөл л болох биз. Өнөөдөр хэдийгээр суурь боловсролыг үнэ төлбөргүйгээр авах боломжтой хэдий ч улсын сургуулиудын сургалтын чанар, орчин муу. Үнэгүй гэдэг хэдий ч янз бүрийн төлбөр хураамжийг эцэг эхчүүдээс байнга татна, мөн сайн гэгддэг улсын сургуулиудад элсч орох авилгалын ханш улам өндөр болж байгаа. Энэ жил бол бүүр 3000$ гэсэн тоо сонсогдож байсан.
Үнэхээр хүүхдэдээ сайн боловсрол олгоё гэвэл өндөр төлбөртэй хувийн дунд сургуулиудад өгөх хэрэгтэй болдог. Учир нь, эдгээр хувийн сургууль төгсөгчид ихэнхи нь гадаадын их дээд сургууль руу шалгаран явдаг, дотоодын их дээд сургуульд барагтай бол ордоггүй нь статистик тоо баримтаас харагддаг.
Элсэлтийн шалгалтын тест задардаг, мөнгөөр худалддаг, их сургуульд ч бас иймэрхүү үзэгдэл байдаг гээд энэ салбарт сайжруулж, эрс шинэчлэх зүйл мундахгүй.
Боловсролын салбарын шинэчлэлийн талаар сайд нь болон мэргэжилтэнүүд ярьж байгааг эндээс үзэж болно.

Товчоор хэлэхэд, дэлхийн түвшиний сайн боловсрол, жинхэнэ мэдлэгийг эх хэлээрээ олж авах боломж маш хомс, үүний тулд заавал англи, герман, орос, япон гэх мэт ШУ-нд ойр байдаг гадаад хэл сурч байж олж авах шаардлагатай. Өөрөөр хэлбэл, мэдлэг олж авах боломж нь хүн бүрт хаалттай, хялбар биш байна. Ганцхан жишээ дурдахад, Линукс Юникс үйлдлийн системийн гарын авлага анх удаа, дөнгөж өнгөрсөн онд л эх хэл дээр ганцхан ном хэвлэгдэж гарчээ. Тэгэхэд, 90ээд онд интернэт Монголд орж ирсэнтэй л бараг зэрэгцэн энэ системийн хэрэглээ бий болсон байдаг. Өөрөөр хэлбэл, интернэт гэдэг их цахим ертөнцийг ажиллуулж буй, бас бидний бүгдийн барьж эхлэсэн ухаалаг утас бүгд энэ л систем дээр ажиллаж байдаг. 2020 он гэхэд 20 гаруй тэрбум IoT төхөөрөмж (жолоочгүй машин, цаг, хөргөгч, унадаг дугуй г.м.) энэ систем дээр ажиллаж байна.

Ингээд үндэсний их дээд сургуулиудаас төгсч гарч ирсэн "чанаргүй" мэргэжилтэнүүдтэй үндэсний компаниуд гадны шилдэг төгсөгчидтэй, шилдэг бүтээгдэхүүнтэй компаниудтай өрсөлдөх нь илт хүч тэнцвэргүй тулаан гэгдэж байгаа.

ХӨГЖИЛ

Тэгэхээр хөгжил гэж юуг хэлэх вэ?, ямар болвол хөгжсөн гэж үзэх вэ? гэдгээс эхлэе. Өөрөөр хэлбэл, математикт теорем батлахын тулд эсрэгээс нь батладаг арга шиг яг юунд, ямар цэг, зорилгод хүрэхээ эхлээд тодорхойлчихвол байгаа нөөц, боломжуудаа ашиглаад хэдий хэр хугацаанд, хэрхэн хүрэх тухай л тооцоолж, төлөвлөнө гэсэн үг.
Яг л Декарт анх тооллын системийг бий болгохдоо огторгуйд дурын нэг цэгийг бэхлэж аваад түүнийгээ координатын эх болгосон шиг ирээдүйд хүрэх хөгжлийн цэгээ тодорхойлох гээд үзье. Өөрөөр хэлбэл, үндсэн эх болсон аксиомуудаа олж тодорхойлоод түүн дээр тулгуурлан бодлого чиглэлээ босгочихно гэсэн санаа.

Тэгэхээр ирээдүйд, хүрэхээр мөрөөдөж буй хөгжилдөө бид хүрчихжээ гэж төсөөлчихье. 2050 онд гээд үзчихье, тэр үед манай хүн ам 5 сая болсон байя гэе. Норвегийн хүн ам шиг ;-)

Хөгжлийг олон л тоон үзүүлэлт, хэмжигдэхүүнээр хэмжих байх, хамгийн гол гэснээ л дурдая,

-Жинхэнэ ардчилал, эрх чөлөөтэй (үзэл санааны болон эдийн засгийн хувьд)

-Хүн ам нь эрүүл чийрэг, урт насладаг (дундаж наслалт ~100)

-Амьдрах орчин, нөхцөл маш таатай (гадны эрсдэлгүй, утаа, агаар хөрсний бохирдол)

-Аз жаргалын үзүүлэлт нь маш өндөр 

-Бүх хүн "жинхэнэ" боловсрол мэдлэгт хүрэх хаалт, саадгүй (өндөр төлбөргүй г.м.)

-Нийгэмд дундаж давхарга нь дийлэнх олонхи. Баян болон ядуу нь маш бага (огт байхгүй)

-Нөөцийн хүртээмж, ашиглалт, оновчлол нь өндөр (оюуны болон биет баялаг, нөөцөө зөв хувиарлан ашигладаг г.м.)
-Нэгдмэл үзэл баримтлал, эв нэгдэлтэй (Одоогийнх шиг 2 нам болж талцаад байдаггүй)
-Мэдлэг боловсролын түвшин маш өндөр (Хүний хөгжлийн индекс өндөр, Их дээд сургуулиуд чансаагаараа топ100-д багтдаг г.м.)
-Хэл соёл, зан заншил, түүх уламжлалаа сайн судлаж, бататгасан нэгдмэл философитой

Ингээд харахаар одоо байгаа нийгэм дээрхийн яг эсрэгээр байгаа нь харагдаж байгаа биз? Тэгэхээр бид үүнийг одооноос засч эхлэх талаар бодож, чиглэж байх хэрэгтэй санагдана.

Энэ талаар дараачийн нийтлэл дээр үргэлжилүүлье.

"Engineers turn dreams into reality" by Hayao Miyazaki

Зургийг https://www.facebook.com/berylluss хуудаснаас авав.

Хэрхэн саятан болох вэ?

Хүн бүрийн амьдралд нэг л утга учир байдаг гэж боддог. Тэр бол мэдээж сайн сайхан аз жаргалтай амьдрах, амьдралд хүрэх.
Зах зээлийн нийгмийн үед санхүүгийн бие даасан чадваргүйгээр ийм амьдралд тэр бүр хүрэхгүй л байх. Гэхдээ энд учир зүггүй Гобсек ч билүү мөнгө хүүлэгч шиг бай гэсэн үг бас биш юм аа. За тэгээд дараах нийтлэлийг өмнө нь уншиж байгаагүй бол нэг уншиж үзээрэй гэж зөвлөх байна.
(Дээхнэ хаанаас ч билээ нэг ийм нийтлэлтэй таарч байсныг "дажгүй нийтлэл" гэж үнэлээд хадгалж авсан байсантай өнөөдөр компьютерээ цэгцлэж байгаад олдог байна шүү)

Мөнгийг эргээд өсч ирэх зүйлд зарцуулж чадахгүй бол баяжих боломжгүй.

"Хэрэв чи тийм ухаантай юм бол яагаад ядуу юм бэ?" гэсэн алдартай асуулт байдаг. Мэдээж эд баялагийн нууцыг өмч хөрөнгөтэй хүмүүсээс тухайлбал саятануудаас асуувал зохино.

Тэдэнд өөрийн гэсэн нууц бий. Тэд бүгд нэг л арга мэх хэрэглэсэн байдаг нь сонин. Бид танд хуучин саятануудаас баяжих замаа дөнгөж эхэлж буй хүмүүст зориулсан зөвлөгөөг хүргэж байна.

1.Өндөрт эргэлд

Чамайг хүрээлж байгаа хүмүүс чиний амжилтанд хүрэх чадварт хичнээн их нөлөөлдөгийг чи төсөөлөхгүй. Yнэнийг хэлэхэд танил тал бол авъяасаас илүү амьдралыг засч өгдөг. Хүн өөрөө мэдэлгүй харьцаж байгаа хүнийхээ сэтгэл зүйн нөлөөнд орж, түүнтэй адил дадал зуршилтай болж, биеэ авч явах байдлыг хуулбарлаж байдаг. Тамирчин хүртэл өөрөөсөө хүчтэй өрсөлдөгчтэй тэмцэлдэх үед л хамаг авъяас чадвараа дайчилж өндөр амжилт гаргадаг. Тиймээс үргэлж амжилттай сайн яваа хүмүүсийн дунд байхыг хичээ. Yргэлж өөрөөсөө дээгүүр яваа хүмүүстэй нөхөрлөх гэж оролд.

2.Боломж

Боломж бүхний өмнө хүнд асуудал улаалж явдаг. Тийм ч учраас олонхи хүмүүс хэзээ ч аз тохиохыг үздэггүй. Аливаа хүндрэл тулгарахад давах аргыг олж учирсан боломжийг ашиглаж чадвал сая баяждаг. Гэтэл олонхи хүмүүс асуудал дээр тээглэн гацдаг учраас хэзээ ч түүнийг давж цаана нь байгаа азыг шүүрч чаддаггүй. Ямар ч хэцүү зүйл тулгарсан яг одоо барилцаж авах хэрэгтэй.
Нэг түүх бий. Залуу эр байраа худалдахаар шийджээ. Түүний байрыг сонирхсон хүмүүсийн дунд нэгэн компанийн захирал байв. Тэр захирал бусдаас арай өндөр үнэ амлаж байсан боловч хамгийн их юм шаардаж зовоож байлаа. Бусад хүмүүс юу ч шаардалгүй арай бага үнээр авахад бэлэн байж. Залуу эр огт шантралгүй өнөөх захирлын шаардсан бүхнийг гүйцээж чаджээ. Байраа зарчихаад санаа амар сууж байтал өнөөх захирал дахин утасдав. Тэр яг түүн шиг цөхрөшгүй тэмцэгчийг хайж байсан тул залуу эрийг ажилд авчээ.

3. Сурлага

Хүмүүс өдөр бүр л хуурагдаж, мэхлэгдэж, төөрч будилж байдаг. Энэ бүхэн мэдлэг нимгэнээс үүсэлтэй. Ялангуяа санхүүгийн мэдлэг нимгэн хүн байнга ийм байдалд ордог. Тэд бүгд дампуурч дуусдаг. Хүн мэдлэгийн төлөө мөнгө авдаг, олдог гэдгийг бүү март. Байнга суралц. Дандаа унш. Чи борлуулалтын менежер бол борлуулалтын тухай ном дандаа унш. Хэрэв та багш бол мэргэжлийн ном ба уран илтгэх тухай номоо дандаа унш. Энэ мэтчилэн байнга унш. өдөрт доод тал нь нэг цагийг заавал гаргаж ном унш. Номноос ядаж нэг санаа олж амьдруулах гэж зүтгэ.

4.Дуртай ажил

Судалгаанаас үзвэл зөвхөн хайртай дуртай ажлаа хийсэн хүн л саятан болдог. Сэтгэлд таараагүй юм хийгээд баяжсан хүн нэг ч байдаггүй. Энэ ажилд дуртай эсэхээ мэдэх тун амархан. Хэрэв чамд яг өнөөдөр сая доллар гэнэт олдвол энэ ажлаа чи цаашид хийх үү? үгүй бол юу хийхээ бод. Тэр ажил л чамайг баяжуулна.

5.Агуу тав

Саятануудын баталж байгаагаар баяжих замыг таван хэсэгт хуваадаг. Жишээ нь тариачин хүн доорх таван зүйлд анхаарна.
1 - хөрс, 2 - ус, 3 - нарны гэрэл, 4 - сайн үр, 5 - зөв арчилгаа. Одоо чи өөрийн ажил үйлсийг амжилттай явуулахын тулд ямар таван хүчин зүйл зайлшгүй шаардлагатайг олж тогтоо. Тэгээд энэ таван хүчин зүйл дээд зэргийн үр дүнтэй, саадгүй ажиллахад анхаар.

6.Гол асуудал

Чи өнөө орой даргын өмнө илтгэл тавих ёстой. Даанч илтгэлээ бэлдэж амжсангүй. Шуудан шалгах, утсаар ярих, хэн нэгний төрсөн өдөрт баяр хүргэх, хэвлэгчийн цаас дууссан тул гарч гүйх гээд өдөржин ажилласан боловч гол юмаа хийсэнгүй. Орой бүр маргааш хийх ажлаа жагсааж бичнэ. Гэхдээ цаас авч хоёр хуваагаад баруун гар талд чухал ажлуудыг улаан өнгөөр, харин зүүн талд хоёрдугаар зэргийн ажлуудыг цэнхэр өнгөөр бичнэ. Ингээд улаан өнгийн ажил бүгд дууссаны дараа л цэнхэр тал руу орно.

7.Хойш тавь

Хэрэв чи орлогын 30 хувийг хойш хийж чадахгүй бол баян хүн болох талаар мөрөөдөх ч хэрэггүй. Баян хүмүүс эхлээд мөнгийг өөрийн бизнесийн хөгжилд зориулдаг. Тэгээд үлдсэнийг нь л бусад зүйлд үрнэ. Ер нь баяжих арга мэх хамгийн энгийн зүйл дээр тогтдог. Ардын үг өөрөө баяжих хичээл болж байдаг. Энэ бол "Хөнжлийн хэрээр хөлөө жий" гэсэн үг. өөрөөр хэлбэл өнөөдөр таны зардал өдрийн орлогоос хэтрэх ёсгүй. Тэгээд л болоо. өөр ямар ч чухал нууц том төлөвлөлт энэ тэр байдаггүй. Та орлогын 70 хувийг үрээд 30 хувийг нь эргээд мөнгө болж ирэх, үржээд ирэх зүйлд оруулна. Ингэж чадвал саятан болох хялбар. Хүмүүс янз янзаар эхэлдэг. Тухайн үеийн санхүүгийн нөхцөл байдлаас хамаараад зарим нь тав юмуу арван хувийг хойш тавьснаар эхэлсэн байдаг. Ганц нэг саятан бүр хоёр хувийг ч хойш тавьж эхэлсэн. Эцсийн дүнд мөнгө хойш тавихдаа асуудал байгаа юм биш нэгэнт та орлогын 10 хувийг хойш тавьж байгаа бол үлдсэн 90 хувиа бусад бүх хэрэгцээгээ хангаж сурдагт хэргийн учир оршино. өөрөөр хэлбэл зардал орлогоос хэзээ ч илүү байх ёсгүй гэсэн энгийн үнэнийг тархинд шингээх үйлдэл юм.

8.Мөнгөө яах вэ?

Орлогын тодорхой хувийг хойш тавих ёстойг та ойлгосон. Гэвч үүнийг зүгээр хадгалах юм бол тун удалгүй үнэ цэнэ нь унаж ямар ч хэрэггүй үйлдэл болно. Энэ мөнгийг эргээд өсч ирэх зүйлд зарцуулж чадахгүй бол баяжих боломжгүй. Хүн хэзээ өөрийгөө баян гэж нэрлэж болох вэ? Хэрэв түүний орлого зарлагаасаа давж эхлэх аваас ингэж хэлж болно. Өнөөдөр таны зардал өндөр байж мэднэ. Та орлогын тодорхой хувийг заавал тасалж илүү их орлого авчирах үйлсэд шахна. Ингэж байж л орлого өснө. Нөгөө талаар зардалыг бага болгох өчүүхэн ч боломжийг алдалгүй зүтгэх ёстой. Та тэргэнд орсон шар мэт зүтгэсээр орлогоо зардалаас их болгох тэр цагт саятан болох зам өмнө зурайна. Мөн мөнгө болж өсч ирэх зүйлсээс гадна ашигтай ном, дамжаа, компьютер техник зэрэгт зарцуулж өөрийгөө улам цэнэглэж байх ёстой.

Хувийн соёл сонины 2005 оны 12-р сарын дугаар 23